Eerherstel voor Judas

Er zijn nog altijd landen waar het verboden is je kind Judas te noemen. Mede dankzij deze apostel eindigde Jezus tenslotte aan het kruis. Maar na duizenden jaren als het ’icoon van verraad’ te zijn bestempeld, vindt hij het tijd voor rehabilitatie. In de theatermonoloog Judas vertelt hij zijn kant van het verhaal.

Theatergroep Suburbia bestaat vijftien jaar en besloot dit heuglijke feit te vieren met maar liefst twee hernemingen van voorstellingen die weliswaar een succes zijn geweest, maar slechts een paar weken in de zomer op locatie in Almere te zien waren. Eerder trok Vijand van het Volk al langs de schouwburgen en nu zal ook de monoloog Judas, die vijf jaar terug in landschapskunstwerk De Groene Kathedraal gespeeld werd, alsnog langs de theaters trekken.

Acteur Justus van Dillen speelde destijds al de rol van Judas en mag dat nu tot zijn grote vreugde opnieuw doen. „Dat is zo’n luxe. Je repeteert zo’n stuk vijf weken, speelt het een paar weken en floeps, het is weg. Terwijl je vaak in de tweede speelweek pas echt de diepere lagen begint te ontdekken. Dus om het nu verder te kunnen verrijken en verdiepen, dat is zo fijn.”

„En ik ben in de tussenliggende tijd zelf ook veel genuanceerder geworden, waardoor je ook weer andere accenten gaat leggen. Vijf jaar geleden was het vooral een wanhoopskreet. Een schreeuw om rehabilitatie. Nu is het veel meer een pleidooi voor de nuance en laten we zien dat keuzes vaak vanuit twijfel worden gemaakt. De verkeerde keuzes soms, maar dat kun je op zo’n moment niet altijd overzien.”

Verraad
„Dat menselijke aspect zit ook zo in de tekst van Lot Vekemans verweven. Dat is echt een cadeau voor een acteur. Maar ze heeft ook heel goed haar research gedaan. Zo bestaat er al bijna tweeduizend jaar een theologische discussie over de onjuiste vertaling van het woord ’verraad’ in de Bijbel waardoor Judas, misschien wel onterecht, in een kwaad daglicht is komen te staan. Automatisch hebben we dat altijd maar voor waar aangenomen, maar het is vaak niet zo zwart-wit.”

Volgens Van Dillen heeft Vekemans, die internationaal de meest gespeelde Nederlandse toneelauteur is, ook meer een dialoog dan een monoloog geschreven. „Dat was van tevoren ook een beetje mijn angst. Met zo’n vierde wand en dan hardop beginnen te praten. Maar tegen wie? Dat voelt soms heel onnatuurlijk. Maar hier is het publiek echt mijn tegenspeler. Er is dan ook geen avond hetzelfde. Soms voel ik meer weerstand bij de zaal en moet ik mijn charmes in de strijd gooien, maar andere keren speel ik hem juist weer vileiner.”

Duivel
Hoe wordt deze voorstelling ontvangen door gelovigen? „Wel goed, al komen de mensen van de strengste leer natuurlijk niet kijken. Ik ben zelf opgegroeid in het dorpje Puttershoek in de Hoeksche Waard en daar ben ik vroeger samen met vriendjes een theatertje gestart in het oude gemaal. Dan gingen we flyeren in het dorp bij de winkels, maar dat mocht niet. Theater was de duivel volgens de dorpsbewoners die lid waren van de strengere kerk.”

Dit artikel verscheen in De Telegraaf op 5-2-2020
(c) Esther Kleuver, De Telegraaf