Zanger zonder volk

Muziektheatervoorstelling met livemuziek van Black Pencil

Een ontroerend en muzikaal inkijkje in de veilige maar gesloten wereld van de reizigers, of woonwagenbewoners. Voor zijn theatertekst is theatermaker Giovanni Brand genomineerd voor de Toneelschrijfprijs.

Giovanni Brand maakt theater vanuit zijn Roma achtergrond en werd met Zanger zonder volk genomineerd voor de Toneelschrijfprijs: “Brand zet drie fascinerende, herkenbare personages neer in een uniek eigenzinnige taal. Het is een taal die helder toont hoe de taal die je spreekt, je automatisch ‘opdeelt’ – of gevangen houdt – bij een groep. In die kolkende, ruwe taal laat Brand zijn personages worstelen met hun achtergrond. Zij willen vooruit in hun leven. Maar ze willen evenmin hun roots verliezen. Net als de Franse topschrijver Edouard Louis maakt Brand die worsteling haast tastbaar."

Op het woonwagenkamp zien we Mamaatje Jaanie met haar twee zonen Grote Lien en Kleine Lien. Ze zijn een hecht drietal die een eenheid vormen; de moeder is analfabeet, Grote Lien laaggeletterd maar Kleine Lien kan volgens de norm wel goed leren. 

Via Klein Lien komen er steeds meer invloeden van buitenaf hun gesloten wereld in. Hij vraagt zich af in welke wereld hij eigenlijk thuishoort. We volgen een gezin dat een harmonische eenheid vormde maar waar de vervreemding steeds meer binnensluipt.

De muziek in de voorstelling verkent de culturele rijkdom van de Roma-gemeenschap. Thema's, melodieën, 'ostinato'-patronen worden gecombineerd met popliedjes met een Black Pencil-touch. Black Pencil speelt op een unieke combinatie instrumenten: blokfluit, panfluit, altviool, accordeon en percussie.

Voorafgaand aan de voorstelling is een 'shared dining' driegangendiner. Vers van het land, met lokale producten en geinspireerd op de verhalen van Giovanni over zijn herinneringen aan de keuken van zijn familie.

Zanger zonder volk is te zien tijdens Suburbian Summer op Stadslandgoed De Kemphaan van 9 t/m 20 juli.
Een productie van: Likeminds en No Mad is Me. Met dank aan Theaterproductiehuis Zeeland.

Giovanni

Giovanni Brand zocht naar de plek waar zijn oma als kind met haar ouders in een woonwagen leefde, in Zeeland.

De plek die oma aangaf (“ik keek aan de ene kant naar een begraafplaats en aan de andere kant naar de barakken waar de Molukkers woonden”) is nu bedekt door asfalt; hier rijden de auto’s over het terrein dat oma ooit als de bodem van haar thuis beschouwde.

Bijna alle gemeenten in Nederland doen er alles aan om woonwagenkampen te laten verdwijnen omdat ze volgens hun iets in stand houden wat niet meer bij deze tijd hoort.

Giovanni Brand zingt in de voorstelling als Kleine Lien de sterren van de hemel als eerbetoon aan de volksmuziek die -mede dankzij artiesten als Frans Bauer en Willeke Alberti - nationaal erfgoed is geworden. En dat terwijl de jongere generatie Roma & Sinti nog steeds vecht voor hun plek op het woonwagenkamp. 

Zanger zonder volk stelt zich vragen bij het leven in een gesloten samenleving. Is het beter om eruit te breken of te blijven? En hoe ver moet je je aanpassen om in de “normale” samenleving mee te draaien? Welke rol heeft taal hierin? 

Giovanni Brand is in Nederland momenteel de enige theatermaker met een Roma achtergrond die via theater een stem geeft aan de Roma’s; een veelal vergeten gemeenschap die (te) weinig een plek krijgt in geschiedenis van Nederland.

Media

Recensie – Theaterkrant | 16 juli 2023 | “Een ontroerend, liefdevol verhaal over anders zijn, maar toch ergens bij willen horen.”
Recensie – Volkskrant | 16 juli 2023 | “In Zanger zonder volk van Giovanni Brand zijn alle acteurs voortreffelijk.”
“De tragikomische tekst van Brand wordt sowieso naar een hoger plan getild door de voortreffelijk spelende acteurs in regie van Lynn Schutter.”
Interview – Volkskrant | 13 juli 2023 | “Theatermaker Giovanni Brand (29) omschrijft zichzelf als iemand ‘met één been in de wagen.”
Artikel – Parool | 17 juli 2023 | “Met name de passage waarin moeder Janie vertelt wat het betekent wanneer je zoon het nest verlaat, ontroert me.”
Recensie – PZC Goes | 1 september 2023 | “De voorstelling bevat diverse prachtige scènes, met heerlijke taalvondsten en niet zelden schrijnende humor.”
Interview – NPO Radio 1/ BNNVARA | 1 september 2023 | “Hoe is het om te leven op een woonwagenkamp?”

Toneelschrijfprijs

Giovanni Brand is genomineerd voor de Toneelschrijfprijs 2024, voor zijn theatertekst van Zanger zonder volk.

Uit het juryrapport: “Brand zet drie fascinerende, erg herkenbare personages neer in een uniek eigenzinnige taal. Het is een taal die glashelder toont hoe de taal die je spreekt, je automatisch ‘opdeelt’ – of gevangen houdt – bij een groep. In die kolkende, ruwe taal laat Brand zijn personages worstelen met hun achtergrond en hun verlangen naar een betere plek in de samenleving. Brand maakt die worsteling haast tastbaar. Wat domineert, is het van emoties doordrongen verhaal dat niet stopt bij de laatste zin, geschreven in die o zo vibrerende taal. We hopen dat Brand zich verder ontpopt tot een maker die zijn speelse pen gebruikt om kloven te dichten en bruggen te bouwen.”

De Toneelschrijfprijs heeft als doel de Nederlandstalige toneelschrijfkunst en de opvoering van Nederlandstalig toneelwerk te stimuleren. 

Lees hier over de Toneelschrijfprijs.

Black Pencil

Suburbian Summer is een coproductie met Black Pencil met live muziek bij beide voorstellingen.



In Zanger zonder volk verkent het ensemble de culturele rijkdom van de Roma-gemeenschap. Thema’s, melodieën en ostinato-patronen worden verweven met popliedjes, altijd met de kenmerkende Black Pencil-touch. Dit alles wordt uitgevoerd op het unieke instrumentarium van het ensemble: blokfluit, panfluit, altviool, accordeon en percussie.